राजनीति, राजनेता र लोकतन्त्र :गोपीनाथ मैनाली

उत्तरआधुनिककालमा राजनीति भनेको लोकतन्त्रलाई सुसंस्कृत गराउने अभ्यास हो, त्यसैले यो जीवनपद्धति पनि हो। योभन्दा बढी न यसको व्याख्या आवश्यक छ न हुनसक्छ। लोकतन्त्रलाई सुसंस्कृत बनाउन संविधानले नीति, उद्देश्य, संरचना, संयन्त्रको व्यवस्था र भूमिकाको विभाजन गर्ने गर्छ। त्यसैले यो समस्त जनताको साझा अभिव्यक्ति पनि हो। यसबाट घेाषणा गरिएका मूल्य–मान्यतालाई संस्थागत गराउन राजनीतिक प्रणाली क्रियाशील हुने गर्छ। राजनीतिक प्रणाली सभ्य, सुसंस्कृत, उदार र विवेकशील भएमा मात्र समाज र राजनीतिले लोकतन्त्रको अभ्यास गर्छ। सत्तारोहण र शक्तिलिप्साका लागि यसलाई उपयोग गरिएमा राजनीति प्रदूषित हुनेमात्र होइन, समस्त राज्यप्रणालीमा यसको छिटा पर्छ। हुनेखाने र शक्तिलाई प्रभाव पार्ने सामर्थ्य भएकाहरू नै सत्ताको खेलाडी हुने गर्छन्। तर, जनता लोकतन्त्रको नाममा स्वागत, सत्कार, लामलस्कर, समर्थन र स्रोतको सहयोगी भूमिकामा मात्र रहन्छन्। राजनीति गर्नेहरू बोलिदिन्छन्, सरकारमा रहँदा र पार्टीमा रहँदा फरकफरक कुरा बोल्नपर्छ। सत्य त फरक नहुनु पर्ने हो। सत्यको थोरै अंश सत्तामा पुग्नुअघि बोलिन्छ, त्यहाँ पुगेपछि भने त्यति बोल्न पनि जरुरी ठानिँदैन। जे बोल्न र भन्न पनि छुट छ। किनकि, शक्तिमा पुग्नेहरूले बोलेका कुरा प्रेसले छाप्छ, प्रशासनले मान्छ, दूरदर्शनले देखाँउछ। भनिन्छ– झुट पनि सयपटक बोलेपछि सत्य बन्छ। असत्यलाई सयौँपटक बोलेर सत्यमा स्थापित गर्नु राजनीतिमा लागेका अधिकांशको स्वभाव हो। देवकोटा जिउँदै भएका भए थुप्रै मसलाका रुखले कथित सत्य साहित्यमा ओकल्थे होलान्, तर अहिले बूढो घन्टाघरले मौनता साँधेर परम्परागत र नयाँ सत्ता, सडक, जंगल सबैको इतिहास हेरिरहेको छ। धरहरा हेर्न नसकेर गर्लम्म ढल्यो। जनतालाई लोकन्त्रको नयाँ परिभाषा चाहिएको छ, प्रायोगिक अर्थ चाहिएको छ, जसले परिश्रम, पसिना र सुरक्षाको प्रत्याभूति गर्न सकोस्। भविष्यको प्रत्याभूति गर्न सकोस्।

पुरा लेख : https://nagariknews.nagariknetwork.com/opinion/93428-1458769768.html?click_from=category